Filosofie in de Humanistiek

Dit studieonderdeel biedt een inleiding in de filosofie als deeldiscipline van de humanistiek. Dit debat wordt bestudeerd en ge­re­construeerd aan de hand van primaire filosofische bronteksten. Humanisme en filosofie delen een lange geschiedenis, maar niet elk humanisme is een filosofie, en niet elke filosofie is humanistisch. Het doel van deze les is dan ook om een overzicht te geven van de geschiedenis en de systematiek van een humanistische filosofie.

Het humanisme is een radicale zelfreflectie die vaak wordt uitgelokt in tijden van crises, wanneer mensen onder druk de betekenis van alles moeten heroverwegen: waarvoor leven we, wat is de betekenis van de politiek, Wat zijn, in het licht van ons dagelijkse streven, de meest relevante waarden, en hoe kunnen we onze partijdigheden en conflicten als leden van deze of gene clan overwinnen? 
In deze cursus bespreken we de verschillende filosofische grondslagen van het humanisme. Het humanisme richt zich op het begrijpen van wat het betekent om mens te zijn en op basis daarvan ons leven betekenis te kunnen geven en onze instellingen op een 'meer menselijke' manier vorm te geven. Er zijn verschillende benaderingen hiervoor, en deze cursus presenteert de diversiteit en de verschillen in mogelijke denkwijzen, zoals deze ook in latere cursussen in het BA-programma aan bod komen: we maken bijvoorbeeld onderscheid tussen humanistische filosofieën die voortkomen uit Kant, Aristoteles, Marx of fenomenologie, en hun huidige toepassingen met betrekking tot de klimaatcrisis en de sociale verschuivingen in onze samenlevingen.
Veel auteurs hebben de laatste tijd geprobeerd een versie van het humanisme uit te werken die de terechte kritiek op de antropocentrische zorgeloosheid kan weerleggen, zonder haastig de ‘ware menselijke rijkdom’ (Marx) weg te geven voor een stevige technologische linzenstoofpot of retorisch vuurwerk. post-alles. In deze les zullen we een filosofisch humanisme voor de 21e eeuw kritisch bespreken en reconstrueren.

Als verdieping van de gepresenteerde benaderingen zullen de reflecties van dit denken in het domein van de kunst (romans, theater, schilderijen of films) geanalyseerd en geïnterpreteerd worden, omdat hier vaak in esthetische reflectie wordt onderzocht wat deze benadering betekent voor de levenssituatie van individuen.

Na afloop van deelname aan B1-ZIN2 Filosofie in humanistiek volgens de eisen (hoorcolleges, werkgroepen, zelfstudie) kan de student: 

1. Filosofische teksten classificeren en begrijpen.
2. De betekenis van de humanistische filosofie in het bijzonder interpreteren vanuit de maatschappelijke context en deze onderscheiden van alternatieve benaderingen.
3. Wees reflectief over de belangrijkste waarden van het humanisme.
4. Ontwikkel een onafhankelijk oordeel over de kritische debatten over de relatie tussen humanisme en benaderingen als feminisme, postkolonialisme, actornetwerktheorieën en posthumanisme.