Streven naar sociale rechtvaardigheid: herverdeling erkenning en vertegenwoordiging

Code
M2-ORG2A
Soort
Cursus
Studielast
7,5ECTS
Voertaal
Engels
Periode
Periode 1 2023-2024
Coördinator
Melissa Sebrechts

In deze cursus richten we ons op hedendaagse sociale problemen in relatie tot sociale rechtvaardigheid. Sociale rechtvaardigheid wordt bekeken door de lens van herverdeling, erkenning en vertegenwoordiging. Het politiek-filosofische debat tussen Honneth en Fraser over het juiste evenwicht tussen herverdeling en erkenning (en vertegenwoordiging) zal ons leiden in de analyse van hoe sociale rechtvaardigheid kan worden begrepen en hoe het mogelijk kan worden bereikt. Naast het meer filosofisch-theoretische debat over sociale rechtvaardigheid, gebruiken we daarom ook een sociologische lens om geleefde ervaringen van onrechtvaardigheid te bestuderen en de institutionele context waarbinnen (on)rechtvaardigheid vorm krijgt: Hoe wordt (on)rechtvaardigheid gedefinieerd, door wie? Wat voor machtsdynamieken zijn zichtbaar? Wat is de rol van publieke organisaties en sociale bewegingen in de strijd tegen bepaalde onrechtvaardigheden?

Deze vragen worden toegepast op vier hedendaagse sociale kwesties. Voorbeelden van dergelijke kwesties zijn:  

  1. Mensenrechten: (hoe) kunnen we naoorlogs en postkoloniaal lijden ongedaan maken en mensenrechtenbeleid bevorderen? Welke einddoelen kunnen/moeten worden bereikt wanneer we spreken over compensatie voor menselijk lijden?
  2. Gender vs. cultuur? Onder welke omstandigheden zijn verschillen in gender (on)rechtvaardig? Welke rol speelt cultuur bij het begrijpen en analyseren van onrechtvaardigheden m.b.t. gender? En (hoe) kunnen we mogelijke onrechtvaardigheden herstellen?
  3. Precariteit: (hoe) kunnen we de opkomst rechtvaardigen van een groeiende klasse van mensen die geconfronteerd worden met chronische onzekerheid? En hoe kan dit 'precariaat' zich organiseren in de strijd voor sociale rechtvaardigheid?
  4. Mens/niet-mens: welke wezens op aarde hebben recht op erkenning en bescherming van hun fundamentele rechten? Laten onze opvattingen over sociale rechtvaardigheid toe om verder te kijken dan het menselijke? Wat kunnen we leren over sociale rechtvaardigheid als we onze aandacht verleggen naar niet-mensen zoals dieren?

De hedendaagse kwesties kunnen veranderen naargelang de beschikbaarheid van gastdocenten en/of veranderingen in de maatschappij.

Na deelname aan Sociale Rechtvaardigheid Nastreven is de student in staat om:

  1. Verschillende theorieën over sociale rechtvaardigheid (waaronder theorieën over erkenning, herverdeling en vertegenwoordiging) te reproduceren, te analyseren en te vergelijken (eindtermen 1a).
  2. Verschillende theorieën van sociale rechtvaardigheid toe te passen op hedendaagse sociale problemen (eindtermen 2a, 2b).
  3. Analyseren van, en reflecteren op de rol van (burgers, professionals en andere actoren in) publieke organisaties en sociale bewegingen bij het streven naar sociale rechtvaardigheid (eindtermen 1a, 2b).
  4. Formuleren van een geïnformeerde visie op hedendaagse debatten over sociale rechtvaardigheid en sociale problemen (eindtermen 3a).
  5. De verworven inzichten over sociale rechtvaardigheid communiceren op academisch niveau, zowel mondeling als schriftelijk (eindtermen 4a).

Levensbeschouwelijke, arbeidsmarktgerichte en academische vorming
Deze cursus levert een bijdrage aan de filosofische, sociologische, beroeps- en academische vorming. In de eerste plaats wil de cursus leren welke opvattingen er bestaan over de weg naar sociale rechtvaardigheid, en hoe Honneth en Fraser daarover academisch debatteren. Bovendien bespreekt de cursus hoe we publiekelijk actie kunnen ondernemen voor de bevordering van sociale rechtvaardigheid. Ten tweede bereidt de cursus de studenten voor op professionele banen waarin zij relaties met cliënten moeten aanknopen en onderhouden onder de druk van toenemende eisen en krimpende middelen, waarbij zij geconfronteerd worden met de drievoudige uitdaging van herverdeling, erkenning en vertegenwoordiging. Ten slotte stellen de schriftelijke opdracht, de collegiale toetsing en de groepspresentatie de studenten in staat hun presentatie- en schrijfvaardigheden te ontwikkelen, waarbij zij feedback krijgen van docenten en medestudenten.

Korte toelichting samenhang andere onderdelen
Na vak H3 dat een inleiding gaf in het organisatiedenken, en Organisatie 1 (een verdieping en verbreding in het kijken naar organisaties), bouwen we in Organisatie 2 voort op eerdere kennis over principes van maatschappelijke solidariteit, publieke organisaties en sociale (on)rechtvaardigheid.

Merk op dat we ons wel richten op de rol van organisaties zoals sociale bewegingen in het streven naar sociale rechtvaardigheid, maar dat de prioriteit ligt bij het bestuderen, begrijpen en toepassen van algemene theorieën over sociale rechtvaardigheid op brede maatschappelijke vraagstukken.

Werkvormen
Er is een gemengde opzet met hoorcolleges, gastcolleges en studentenparticipatie. De deelname van studenten omvat individuele taken, groepswerk, peer review en zelfstudie.

Relatie theorie-praktijk
De cursus verbindt theorieën over sociale rechtvaardigheid, met name herverdeling, erkenning en vertegenwoordiging, met de praktijk door het bespreken van recente gebeurtenissen in, en recent empirisch onderzoek naar sociale (on)rechtvaardigheid.

Relatie onderwijs-onderzoek
Enerzijds bouwt deze studie-eenheid voort op kennis die is opgedaan in state-of-the-art onderzoek, anderzijds worden studenten aangemoedigd om hun eigen focus te ontwikkelen in onderzoek in verband met sociale rechtvaardigheid.

Mogelijkheid tot specialisatie
In de paper-opdracht kunnen studenten hun kennis over een bepaald (sub)onderwerp van de cursus verbreden, afhankelijk van hun eigen interesses. Zo kunnen ze zich specialiseren en meer inzicht verwerven in kwesties van herverdeling/erkenning/representatie die specifiek zijn voor het sociale probleem dat ze in hun werkstuk behandelen.

TitelStudielast
Master Humanistiek180ECTS
  • Hoorcollege
  • Werkgroep
NaamRol
Melissa SebrechtsCoördinator
Simon van der WeeleDocent