Meerstemmigheid in de onderzoekspraktijk

Meerstemmigheid is een veelgebruikt concept in de humanistiek. Maar wat houdt het precies in, en hoe kun je het onderzoeken? In dit vak leren studenten om meerstemmigheid te benaderen vanuit verschillende wetenschapsfilosofische en methodologische vertrekpunten. We bekijken meerstemmigheid op verschillende niveaus: van het ‘dialogische zelf’ tot meerstemmigheid in complexe sociaal-culturele contexten. Hoe kan onderzoek naar meerstemmigheid bijdragen aan het zichtbaar maken van sociale ongelijkheden, processen van onderdrukking, en onrechtvaardigheid? Hoe kun je als onderzoeker dominante discoursen kritisch bevragen door alternatieve (counter)narratieven te onderzoeken en (re)presenteren? 

Studenten voeren in dit vak een eigen kwalitatief onderzoeksproject uit. Verschillende methodes en analysevormen staan centraal, zoals interviewen, participatief observeren, narratief onderzoek, en visuele methodes. Daarnaast besteden we ook aandacht aan het presenteren van onderzoek. Welke middelen kunnen wetenschappers inzetten om resultaten te delen met de gemeenschappen waarmee ze samenwerken?

Onderzoek naar meerstemmigheid is onlosmakelijk verbonden met vragen over onderdrukking en marginalisatie, met erkenning en rechtvaardigheid. In dit vak leer je daarom om te reflecteren op je onderzoeksontwerp en je bevindingen in het licht te houden van vragen over de relatie tussen meerstemmigheid, representatie, en macht. Ook bespreken we uitgebreid de ethische dilemma’s die aan dit type onderzoek verbonden zijn. Hoe kun je je als wetenschapper kritisch verhouden ten opzichte van je eigen stem?

Na afloop van deelname aan dit vak volgens de eisen kan de student:  

1. Op een transparante en systematische manier methodische concepten afkomstig uit diverse disciplines benoemen en beschrijven in relatie tot onderzoek naar meerstemmigheid (eindterm 1b).
2. Theoretische en methodische concepten die betrekking hebben op meerstemmigheid toepassen in de onderzoeksopdrachten (eindterm 2c). 
3. Methodologische aannames en beweegredenen die ten grondslag liggen aan een onderzoeksontwerp identificeren en er kritisch op reflecteren.
4. Het eigen onderzoek relateren aan gevoerde wetenschappelijk debatten op het terrein van meerstemmigheid (eindtermen 3a).
5. Reflecteren op relevante vragen op het gebied van onderzoeksethiek en positionaliteit in dit vakgebied, en deze reflecties toepassen op de uitvoering en presentatie van onderzoeksresultaten (eindterm 2b, 3a).
6. Het onderzoeksveld plaatsen in bredere cultuurhistorische én politiek-maatschappelijke context en een eigen positie uitleggen en motiveren (eindtermen 2b, 4a).

Academische kennis, beroepsvaardigheden, persoonsvorming

Academische kennis

Dit studieonderdeel draagt met name bij aan de academische vorming van studenten: het zelfstandig uitvoeren van wetenschappelijk verantwoord onderzoek en het zich specialiseren in een humanistiek relevant onderwerp. 

Beroepsvaardigheden

De verbinding met de praktijk richt zich in dit studieonderdeel op de wetenschappelijke professie (onderzoek en analyse + reflectie op het gevoerde wetenschappelijke debat), maar sluit ook aan bij het gebruik van theorie en methode in de praktijk. 

Persoonsvorming

Studenten leren kritisch te reflecteren op hun positie als onderzoeker. Door samen te werken met andere studenten in een opdracht ontwikkelen studenten hun interpersoonlijke vaardigheden.

Werkvormen

Interactieve hoorcolleges, werkgroepen, mini-conference.

Korte toelichting samenhang andere onderdelen

Dit studieonderdeel richt zich op multidisciplinair theoretisch onderzoek en bouwt daarmee voort op Onderzoek 1 (grondslagen) en vormt het complement van Onderzoek 3 (empirisch mixed-methods onderzoek). 

Horizontaal legt het studieonderdeel verbanden met de inhoudelijke thematiek uit masteronderdelen Wetenschapsfilosofie en Pursuing Social Justice. Dit studieonderdeel bereidt zowel methodisch als inhoudelijk voor op de afstudeerscriptie.

Relatie met geestelijke verzorging als breed vak- en taakgebied

Meerstemmigheid komt dagelijks terug in de GV-praktijk. In dit vak leren studenten verschillende stemmen te identificeren, ze te onderzoeken, en worden zich bewust van de machtsrelaties tussen deze stemmen. Ook maken ze kennis met thema’s als onderdrukking en onrechtvaardigheid. De kennis en onderzoekshouding die ze in dit vak ontwikkelen is direct toepasbaar op de stage en het werkveld.