In dit vak staan ethische kwesties in verschillende professionele praktijken centraal. Het gaat om alledaagse ‘bumpy moments’ en om grote morele dilemma’s. We richten ons op de professionals die werken in onderwijs, zorg, sociaal werk en ambtenarij. Doel van het vak is om studenten oog te laten krijgen voor de ethische aspecten van professioneel werk. Ook leren ze hoe ze ethische professionaliteit van beroepsbeoefenaren en de organisaties waarin zij werken kunnen versterken.
Daartoe leren studenten professionalisme te onderscheiden van de logica van markt en bureaucratie. Ze maken kennis met elementen van professionalisme, zoals roeping, praktische wijsheid, afhankelijkheid, algemeen belang en beroepscodes. We staan stil bij de rol die professionals kunnen spelen in het bevorderen van democratisch burgerschap. Tijdens werkgroepen leren studenten de centrale begrippen toe te passen op morele kwesties, zoals de de vraag of ambtenaren volgens hun beroepsethiek mogen demonstreren. Ook oefenen we met verschillende methodes voor moreel beraad, zoals de dilemmamethode. Daarmee kunnen studenten organisaties adviseren hoe ze morele kwesties op de werkvloer bespreekbaar kunnen maken.
Na deelname aan deze module:
Van studenten wordt een basiskennis van ethiek verondersteld, dat vergelijkbaar is met het vak ‘Introduction to ethics’ uit de premaster van de UvH. Als deze basiskennis ontbreekt, raden we ten sterkste aan om vóór de start van de cursus een (beknopte) inleiding in de ethiek te bestuderen, zoals Shafer-Landau’s A concise introduction to ethics (2020) of Driver’s Ethics: the fundamentals (2007).
Levensbeschouwelijke, arbeidsmarktgerichte en academische vorming
De levensbeschouwelijke vorming van studenten wordt gestimuleerd door de manier waarop ethische theorieën en benaderingen van ethische professionaliteit aan bod komen. Tijdens de cursus komt casuïstiek langs, en worden studenten uitgenodigd en geprikkeld om zich hiertoe op een onderbouwde manier te verhouden. Dat stimuleert hun eigen ontwikkeling als aankomende ethische professionals.
Dit vak levert ook een bijdrage aan de beroepsgerichte vorming van studenten. Alle beroepen en organisaties hebben ethische aspecten, en dit vak biedt studenten de mogelijkheid om deze aspecten te verkennen en te verdiepen. Tijdens hoorcolleges en werkgroepen verkennen ze een aantal van deze beroepen en organisaties. Ook maken ze zich vaardigheden eigen om methodes voor ethiekondersteuning in te kunnen zetten. Hierdoor kunnen studenten via advies- of trainingsactiviteiten bijdragen aan de ontwikkeling van ethische professionaliteit in organisaties.
De academische vorming vindt plaats door een brede en diepgravende (ook internationale) oriëntatie op de wetenschappelijke literatuur, en de bespreking van de relevantie daarvan voor actuele maatschappelijke vraagstukken.
Korte toelichting samenhang andere onderdelen
Dit vak vormt samen met de vakken ‘Democratisch burgerschap’ en ‘Moral and citizenship education’ de inhoudelijke basis van de Master BKS. In de Master staan de onderlinge democratische relaties tussen burgers en professionals centraal. In het vak ‘Democratisch burgerschap’ wordt het thema burgerschap uitgewerkt; in ‘Moral and citizenship education’ staat centraal hoe jonge mensen (via onderwijs) gestimuleerd kunnen worden om burgerschap te ontwikkelen. Het vak ‘Ethische Professionaliteit’ focust op de rol van professionals, en de ethische uitgangspunten die ze in de omgang met burgers hanteren.
Werkvormen
De cursus bestaat uit hoorcolleges waarin etische theorieën kernconcepten worden besproken, geanalyseerd en geëvalueerd op hun zeggingskracht voor de professionele praktijk. Daarbij wordt ook gebruik gemaakt van sociaal wetenschappelijk onderzoek naar ethische professionaliteit in de publieke sector. Tijdens werkgroepen bespreken studenten in groepjes kritisch de wetenschappelijke bronnen. Ook wordt er realistische casuïstiek besproken via methodes voor moreel beraad.
Relatie theorie-praktijk
In de hoorcolleges en werkgroepen worden ethische en sociologische theorieën en besproken, geanalyseerd en geëvalueerd op hun zeggingskracht voor de professionele praktijken van bijvoorbeeld ambtenaren, sociaal werkers en docenten.
Relatie onderwijs-onderzoek
In dit vak wordt vooral gebruik gemaakt van het onderzoek van de leerstoelgroepen ‘Educatie’ en ‘Burgerschap en Humanisering van de publieke sector’.
Mogelijkheid tot specialisatie
Voor dit vak geldt een maximum aantal deelnemers. Om zeker te zijn van deelname is het advies om je zo spoedig mogelijk tijdens het intekentermijn in te schrijven.